مناجات المعتصمین
 نسخه خطی مناجات خمس عشر، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری | |
| اطلاعات دعا و زیارت | |
|---|---|
| نامهای دیگر | مناجات چنگزنندگان به ریسمان الهی |
| موضوع | عظمت و اهمیت تمسک و اعتصام به خداوند |
| صادره از | امام سجاد(ع) |
| منابع شیعی | بحارالانوار • مفاتیح الجنان |
| تکنگاریها | سجادههای سلوک شرح مناجاتهای حضرت سجاد(ع)(محمدتقی مصباح یزدی) |
| زمان | پنجشنبه |
| دعاها و زیارات مشهور | |
| دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امینالله • زیارت اربعین | |
مُناجاتُ الْمُعْتَصِمین یا مناجات چنگزنندگان به ریسمان الهی، از مناجاتهای پانزدهگانه نقل شده از امام سجاد(ع) است. امام در این مناجات درباره عظمت و اهمیت تمسک و اعتصام به خداوند و دین و هدایتهای الهی سخن گفته است.
منبع دعا
مناجات المعتصمین از امام سجاد(ع) نقل شده و در الصحیفة الثانیة السجادیة، بحارالانوار،[۱] و مفاتیح الجنان[۲] آمده است. علامه مجلسی زمان قرائت این دعا را روزهای پنجشنبه دانسته است.[۳]
پیامها و مضامین
- دعا با نهایت ذلت و درماندگی و با اعتراف به فقر و نداری و بیچارگی.
- هیچ امیدی به غیر خدا نیست.
- ورای عزت و قدرت الهی، عزت و قدرتی وجود ندارد.
- ذکر اسمای الهی متناسب با مقام التجا و اعتصام به خداوند.
- انسان باید به خاطرگناهان خویش به درگاه الهی معتصم شود و درخواست رحمت او را داشته باشد نه خطرات و بلاهای مادی و دنیوی.
- درخواست از خداوند با نهایت خضوع و تواضع.
- توسل به فرشتگان و بندگان شایسته خداوند با نهایت تواضع.
- درخواست بخشش از خداوند به حق فرشتگان و بندگان شایسته حق و مقام ایشان.
- درخواست سکینه و آرامش.
- درخواست غرق کردن انسان در انوار محبت الهی.
- درخواست نگاهداشتن انسان در سایهسار عصمت الهی.[۴]
متن و ترجمه دعا
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
اللّٰهُمَّ يَا مَلاذَ اللَّائِذِينَ، وَيَا مَعَاذَ الْعَائِذِينَ، وَيَا مُنْجِىَ الْهَالِكِينَ،
وَيَا عَاصِمَ الْبَائِسِينَ، وَيَا رَاحِمَ الْمَساكِينِ، وَيَا مُجِيبَ الْمُضْطَرِّينَ،
وَيَا كَنْزَ الْمُفْتَقِرِينَ، وَيَا جابِرَ الْمُنْكَسِرِينَ ، وَيَا مَأْوَى الْمُنْقَطِعِينَ،
وَيَا نَاصِرَ الْمُسْتَضْعَفِينَ، وَيَا مُجِيرَ الْخائِفِينَ،
وَيَا مُغِيثَ الْمَكْرُوبِينَ، وَيَا حِصْنَ اللَّاجِينَ،
إِنْ لَمْ أَعُذْ بِعِزَّتِكَ فَبِمَنْ أَعُوذُ ؟ وَ إِنْ لَمْ أَلُذْ بِقُدْرَتِكَ فَبِمَنْ أَلُوذُ ؟
وَقَدْ أَلْجَأَتْنِى الذُّنُوبُ إِلَى التَّشَبُّثِ بِأَذْيَالِ عَفْوِكَ،
وَأَحْوَجَتْنِى الْخَطَايَا إِلَى اسْتِفْتاحِ أَبْوَابِ صَفْحِكَ؛
وَدَعَتْنِى الْإِساءَةُ إِلَى الْإِناخَةِ بِفِنَاءِ عِزِّكَ،
وَحَمَلَتْنِى الْمَخَافَةُ مِنْ نِقْمَتِكَ عَلَى التَّمَسُّكِ بِعُرْوَةِ عَطْفِكَ،
وَمَا حَقُّ مَنِ اعْتَصَمَ بِحَبْلِكَ أَنْ يُخْذَلَ،
وَلَا يَلِيقُ بِمَنِ اسْتَجَارَ بِعِزِّكَ أَنْ يُسْلَمَ أَوْ يُهْمَلَ .
إِلٰهِى فَلا تُخْلِنا مِنْ حِمَايَتِكَ، وَلَا تُعْرِنا مِنْ رِعَايَتِكَ،
وَذُدْنا عَنْ مَوارِدِ الْهَلَكةِ، فَإِنَّا بِعَيْنِكَ وَفِى كَنَفِكَ وَلَكَ،
أَسْأَلُكَ بِأَهْلِ خَاصَّتِكَ مِنْ مَلَائِكَتِكَ وَالصَّالِحِينَ مِنْ بَرِيَّتِكَ،
أَنْ تَجْعَلَ عَلَيْنا واقِيَةً تُنْجِينا مِنَ الْهَلَكَاتِ،
وَتُجَنِّبُنا مِنَ الْآفاتِ، وَتُكِنُّنا مِنْ دَوَاهِى الْمُصِيبَاتِ،
وَأَنْ تُنْزِلَ عَلَيْنا مِنْ سَكِينَتِكَ، وَأَنْ تُغَشِّىَ وُجُوهَنا بِأَ نْوارِ مَحَبَّتِكَ،
وَأَنْ تُؤْوِيَنا إِلَىٰ شَدِيدِ رُكْنِكَ، وَأَنْ تَحْوِيَنا فِى أَكْنافِ عِصْمَتِكَ،
بِرَأْفَتِكَ وَرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانیاش همیشگی است
خدایا، ای پشتیبان پناهجویان و ای پناه پناهندگان و ای رهایی بخش هلاک شدگان و ای نگهدار بینوایان
و ای مهرورز به مستمندان و ای اجابت کننده درماندگان و ای گنجینه تهیدستان و ای جبران کننده شکست خوردگان
و ای جایگاه آوارگان و ای یاور ناتوانشمردگان و ای پناهدهنده ترسیدگان و ای غمگسار غمزدگان و ای دژ پناهندگان،
اگر به عزّتت پناه نیاورم پس به که پناه برم و اگر به قدرتت پناهنده نشوم، به که پناهنده شوم؟
گناهان وادارم ساخته که به دامان گذشتت چنگ زنم و خطاها محتاجم کرده که از تو بخواهم، درهای چشمپوشیات را بر من بگشایی؛
و بدیها مرا فراخوانده تا به آستان عزّتت بار اندازم و هراس از انتقام وادارم کرده که به دستاویز مهرت چنگ زنم،
کسی که به ریسمانت چنگ زده سزاوار نیست خوار گردد و آنکه به عزّتت پناهنده شده، شایسته نیست رها گردد یا واگذاشته شود،
خدایا ما را از حمایتت محروم مکن و از پوشش توجه و حمایتت برهنه مساز و از پرتگاههای هلاکت دورم کن،
زیرا ما در سایه توجه تو و در حمایت تو به سر میبریم و از توییم،
از تو میخواهم بهحق خاصان از فرشتگانت و شایستگان از بندگانت که برای ما سپری قرار دهی که ما را از هلاکتها برهاند
و از آفات برکنار دارد و از بلاهای سخت نگهداری کند
و هم اینکه آرامش خود را بر ما نازل کنی و چهرههای ما را به انوار محبتت پرفروغ گردانی
و ما را در پناهگاه استوارت پناه دهی و در کنارههای نگهداری خویش بگنجانی،
بهحق مهر و رحمتت ای مهربانترین مهربانان.
پانویس
یادداشت
منابع
- مصباح یزدی، محمد تقی، سجادههای سلوک شرح مناجاتهای حضرت سجاد(ع)، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ۱۳۹۰ش.
- مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، نشر مشعر، قم، ۱۳۸۷ش.